ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Nedir?
ISO 22000 standardının açılımı ‘Gıda Güvenliği Yönetim Sistemidir. ISO 22000 standardı; Gıda zincirinde yer alan kuruluşların, gıdanın tüketimi anında güvenli olmasını sağlamak ve gıda güvenliğine yönelik olan tehditleri kontrol altına almak için gerekli şartları kapsar. ISO 22000, Codex Alimentarius Komisyonu tarafından geliştirilen HACCP sistemi prensipleri ve uygulama basamaklarını tamamlamaktadır. ISO 22000 standardı denetlenebilir şartlar aracılığıyla, HACCP planı ile öngereksinim programlarını birleştirir. Standart ISO (International Organisation for Standardization) tarafından hazırlanmış ve 2018 yılı Haziran ayında yayınlanmıştır. ISO 22000 gelişimi Uluslararası Standart Örgütü’ nün ISO/TC 34. teknik komitesi tarafından bütün dünyadaki dernekler ve gıda uzmanları ile sağlanmış ve yayınlanmıştır.
Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Tarihçesi
İnsanların temel gereksinimlerinden biri beslenmedir. Tüketime sunulan tüm besin ürünlerinin analiz edilmiş olması mümkün olmadığından, zaman içerisinde gıda üretimindeki tüm işlem aşamalarını daha sistemli olarak inceleyen ve insan sağlığına karşı oluşabilecek tehditleri önlemeyi amaçlayan bir yönteme ihtiyaç duyulmuştur.
Gıda güvenliği yönetim sistemi tarihsel gelişimi incelendiğinde aşağıda belirtilen süreçlerde yapılan gelişmeler ve değişmeler, standardın günümüzdeki haline ulaşmasını sağlamıştır.
- 1959-1960 İlk çalışmalar, NASA’nın uzaya giden astronotların yiyeceği ve içeceği gıda maddelerinin güvenliğini garanti altına alacak sıfır hatalı program isteğinden doğmuştur. Uzayda uzun süre kalacak olan astronotlar için uzun süre dayanabilecek gıdalara ihtiyaç olması,
•1963 Dünya Sağlık Örgütü(WHO) Codex Alimentarius’da HACCP prensiplerinin yayımlanması,
•1973- Amerikan Ulusal Havacılık Ve Uzay Kurumu NASA, astronotlar için gıda üretiminde sıfır hata ortak projesinin uygulamaya başlatılması ve HACCP kavramının literatürde yer alması,
•1985 yılında ABD Ulusal Bilim Akademisi gıda güvenliğinin sağlanması için gıda işletme tesislerinde HACCP yaklaşımının kabul edilmesi gerektiği tavsiyesinde bulunması,
•14 Haziran 1993- HACCP’ in 93/43/EEC “Gıda Maddelerinin Hijyeni” direktifi ile yasal olarak Avrupa Birliği ülkelerinin kanunlarına girişi,
•1996- Avrupa’da tüm gıda endüstrisinin uygulaması gereken yasal bir zorunluluk haline getirilmesi,
•16 Kasım 1997- Türk Gıda Kodeksi ile gıda sanayinde HACCP uygulamalarının zorunlu hale getirilişi,
•20 Şubat 1998- Danimarka’da DS 3027/1998 HACCP Standardı’nın yayımlanması,
•3 Mart 2003 tarihinde TS 13001-Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktalarına (HACCP) Göre Gıda Güvenliği Yönetimi-Gıda Üretimi yapan Kuruluşlar ve Bu kuruluşlara Tedarik Sağlayan Kuruluşlar İçin Yönetim Sistemine İlişkin Kurallar” adıyla HACCP standardı yayımlanması,
•1 Eylül 2005 ISO 22000:2005 “Gıda Güvenliği Yönetim Sistemleri-Gıda Zincirinde Yer Alan Kuruluşlar İçin Şartlar” standardı yayımlanması,
•26 Ocak 2006-TS EN ISO 22000:2005 Türk Standardı olarak kabul edilmesi, - Ve son olarak Kasım 2018 yılında revize edilerek ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı olarak yayınlanmasıdır.
“ISO 22000 Gıda zincirinde yer alan kuruluşların, gıdanın tüketim anında güvenli olmasını sağlamak ve gıda güvenliğine yönelik olan tehditleri kontrol altına almak için gerekli şartları kapsayan bir yönetim sistemi standardıdır.”
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemini Kimler Uygulayabilir?
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemini yem üreticileri, birincil üreticiler, gıda işleyenler, taşıma ve depolama operatörleri, taşeronlar, perakende satış yerleri ve gıda servisleri (ekipman üreticileri, ambalaj materyali, temizlik ajanları, katkı ve bileşen üreticileri gibi ilgili kuruluşlar dahil) gıda zincirinde yer alan ve çalışan sayısı ne olursa olsun tüm kuruluşlar tarafından uygulanabilir.